Investing.com – ABD ve Çin, Londra’da iki gün süren yoğun müzakerelerin ardından, küresel ticaret dengelerini etkileyen uzun süreli ticari gerilimi hafifletmeye yönelik bir adım attı. Taraflar, geçen ay Cenevre’de varılan mutabakatı somutlaştıran ve yeni bir ticaret çerçevesi oluşturan bir anlaşmaya vardıklarını duyurdu. Anlaşma kapsamında, Çin’in nadir toprak elementleri üzerindeki ihracat kısıtlamalarının kaldırılması ve karşılıklı tarifelerin gözden geçirilmesi öngörülüyor.
Gelişmeyi duyuran ABD Ticaret Bakanı Howard Lutnick, elde edilen çerçevenin Cenevre’de üç haneli rakamlara ulaşan misilleme tarifelerini yumuşatmak için önemli bir adım olduğunu belirtti. Lutnick, görüşmelere dair detay vermese de, tarafların anlaşmaya kendi devlet başkanlarının onayını almak üzere geri döneceklerini ifade etti.
İhracat kısıtlamaları ve karşı önlemler
Cenevre anlaşması ile birlikte ticari tansiyonun düşmesi hedeflenmişti, fakat Çin’in kritik mineral ihracatına yönelik devam eden kısıtlamaları anlaşmanın uygulanmasını zorlaştırmıştı. Bu gelişmeler üzerine Trump yönetimi, Çin’e yönelik yarı iletken tasarım yazılımları, kimyasallar ve çeşitli yüksek teknoloji ürünlerinin ihracatını engelleyen yeni kontroller getirmişti.
Lutnick, Londra’da varılan yeni çerçevenin, ABD’nin yakın zamanda uygulamaya koyduğu bazı ihracat kısıtlamalarının kaldırılmasını mümkün kılabileceğini söyledi. Ancak hangi ürün gruplarının veya sektörlerin bu karar kapsamına alınacağı hususunda herhangi bir açıklama yapılmadı.
Liderlerin onayına sunulacak
ABD Ticaret Bakanı Lutnick, çerçevenin liderler arasında daha önce yapılan görüşmelere dayandığını ve yeni bir uygulama aşamasına taşınabilmesi için Başkan Trump’ın onayına sunulacağını dile getirdi. Aynı şekilde Çin tarafının da anlaşmayı Başkan Xi Jinping’e sunması ve onay alması bekleniyor.
Lutnick, “Cenevre görüşmeleri ve iki lider arasında 5 Haziran tarihinde gerçekleşen telefon görüşmesinin sonuçlarını hayata geçirmek için bu çerçeveye ulaştık.” dedi. Süreç, liderlerin onayının ardından uluslararası ticaret politikasında somut adımların atılmasını sağlayacak bir döneme evrilebilir.
Çin tarafı da çerçeveyi doğruladı
Londra’daki görüşmeler sonrası Çin Ticaret Bakan Yardımcısı Li Chenggang da basın mensuplarına yaptığı açıklamada, ABD ile çerçeve anlaşmasına ulaşıldığını doğruladı. Li, Cenevre’deki karşılıklı mutabakatın ve liderlerin telefon görüşmesinin bu çerçevenin temellerini oluşturduğunu belirtti.
Li’nin ifadelerine göre, her iki taraf da ilke bazında fikir birliğine vardı. Anlaşmanın detayları, liderlerin görüşlerinden sonra netlik kazanacak ve uygulamaya geçmesi halinde Cenevre’deki uzlaşının üzerine inşa edilmiş kapsamlı bir uygulama süreci başlayabilecek.
Yapısal farklılıklar hâlâ çözülmedi
Her ne kadar yeni çerçevenin, önceki uzlaşmayı devam ettirme ve karşılıklı ihracat kontrollerini sınırlama kapasitesi olsa da, iki ülkenin ticaret yapısıyla ilgili temel farklılıkları sürüyor. Bilhassa Trump yönetiminin Çin’in devlet destekli ve ihracata dayalı ekonomik sistemine ilişkin uzun süredir dile getirdiği itirazlar, müzakereler yoluyla çözüme kavuşamamış durumda.
ABD’nin uygulamakta olduğu tek taraflı gümrük vergileri de bu süreçte masada kalmayı sürdürüyor. Yeni mutabakat, ticaret savaşının temelinde yatan bu yapısal sorunlara çözüm üretmediği için uzun vadeli bir barış ortamı henüz mümkün görünmüyor.
Analistlerden temkinli değerlendirme
Washington’daki düşünce kuruluşlarından Atlantic Council’ın GeoEconomics Center kıdemli direktörü Josh Lipsky, sürece ilişkin yaptığı değerlendirmede taraflar arasında hâlâ ciddi görüş ayrılıklarının olduğunu belirtti. Lipsky, görüşlerin ve beklentilerin daha somut eylem planlarına dönüştürülmeden süreçte ilerleme kaydetmenin güç olacağını ifade etti.
Lipsky, yine de mevcut durumun tamamen olumsuz olmadığını vurgulayarak, tarafların görüşmeler sonucunda “sıfır noktasına geri döndüğünü” belirtti. Ona göre, sürecin yeniden diplomatik zemine çekilmesi “sıfırın altında” bir ortamdan daha iyi olarak değerlendiriliyor. Sürecin seyrinin, önümüzdeki günlerde liderlerden gelecek onaylarla netleşmesi bekleniyor.
